ယိၯဒိဢ္ပွၯခြဲးယာ္က၈ူဿ္ပဲာ္အဿပဲာ္သီ၀ဲဒဢ္ကီဿ္ပယီၯအသုးမုဿ္ဒိဢ္လဿအခး
လီၯ၀ဲဒဢ္ယိၯဒိဢ္သီခါဖႜဢ္တဖ်ဿဢ္လဿက်ိဖးဒိဢ္ဖဲယိၯဒိဢ္ကီဿ္စဲဢ္အခဿဢ္သးအပူၯ
ဒီးစံး၀ဲဒဢ္လဿကီဿ္ပယီၯအပဒိဢ္အံၯတပာ္ကဲ၀ဲဒဢ္တဿ္ဘူဢ္တဿ္ဘါဘဢ္အ၈့ဿ္န့ဢ္
လီၯ .ကီဿ္ပယီၯပဒိဢ္သ့ဢ္တဖဢ္အံၯအ ၀ဲသ့ဢ္မ့ဿ္ပွၯဘါသီခါသ့ဢ္တဖဢ္ အိဢ္အါ
ဒိဢ္မး လီၯ.ဘဢ္မနုာ္အဃိအ၀ဲသ့ဢ္ဘဢ္မၯတဿ္ဒ္အံၯန့ဢ္လဲဢ္? နၯနမ့မ့ဿ္ပွၯဘါ
သီခါ ဖိ ပွၯမၯဟး၈ီၯနတဿ္ဘူဢ္တဿ္ဘါအလီဿ္ဒ္အံၯနသးဖိ ကမၯအသးဒ္လဲဢ္?
ခီဖ်ိ ပယီၯသုးသ့ဢ္တဖဢ္ခးလီၯက်ိ ဖးဒိဢ္အဃိသီခါဖႜဢ္တဖ်ဿဢ္ဘဢ္ဟး ၈ီၯကြံာ္
၀ဲကလီကလီ ဒီးလဿအဘဿဢ္စဿၯပဢ္ဃုာ္ ပဢ္၈ီဿ္၀ဲဒီးပွၯကမ်ဿဿ္ဖိအဟံဢ္အဃီ
၇ဖ်ဿဢ္ ဒီးတကးဒံးဘဢ္သ၀ီဖိဘဢ္ဒိ စ့ဿ္ကီး၀ဲလဿက်ိခံအက့ ၄ ၈ၯ ဒီးသးပွဿ္ပိာ္
မုဢ္တ၈ၯသံခီ ဖ်ိလဿအတဿ္ဖုးသံပ်ီဿ္၈ီၯမ့တမ့ဿ္ကလၯဟး ဒီးသံ ၀ဲဒဢ္န့ဢ္လီၯ .
သ့စ့ဢ္န့ဢ္တမ့ဿ္ပွၯလဿအကဟုကယာ္ ၀ဲဒဢ္ဘူးဒးတဿ္ဘူဢ္တဿ္ဘါ နီဿ္နီဿ္ဘဢ္.
အ ၀ဲမ့ဿ္ကဟုကယာ ္၀ဲဒဢ္သဿပ်ဿၯန့ဢ္ဒီး ဘဢ္မနုာ္အ ဃိလဿဘဢ္ပ်ဲအသုးတ
ဖဢ္ခးလီၯက်ိ ဖးဒိဢ္လဿသီခါ ဖႜဢ္လဿယိၯဒိဢ္ကီဿ္စဲဢ္အ ပူၯန့ဢ္လဲဢ္ ? တကးဒံး
ဘဢ္ပယီၯသုးသ့ဢ္တဖဢ္ခးလီၯသီခါ ဖႜဢ္၀ံၯလဲၯနုာ္အိဢ္၀ဲဒဢ္လဿသီခါ ဖႜဢ္အပူၯ
ဒီးဟံးန့ဿ္ကြံာ္၀ဲဒဢ္တဿ္ဖိတဿ္လံၯလီၯ၈ာ္ဒ္အ ကီဿ္ခိဢ္သ့ စ့ဢ္လဲၯပွ့ၯပာ္ လီၯဃာ္
န့ဿ္အီၯအသိး န့ဢ္လီၯ .ခီဖ်ိ လဿတဿ္ကဲထီဢ္အသးဒ္အံၯအဃိဖဲသ၀ီတဖ်ဿဢ္အံၯ
အပူၯကမ်ဿဿ္ဒီးသီခါဃုာ္ဒီးဖံ၀ါသ့ဢ္တဖဢ္ဘဢ္ဆံဢ္ထီဢ္ကြံာ္ ၀ဲဒဢ္လဿလီဿ္က၀ီၯ
အံၯအပူၯန့ဢ္လီၯ.ပယီၯသုးသ့ဢ္တဖဢ္အတဿ္ဟဲထီဢ္ဒုး ၀ဲဒဢ္ယိၯဒိ္ဢ္ကီဿ္စဲဢ္သုး
မုဿ္- ကလံၯစိးအအံၯန့ဿ္မ့ဿ္တဿ္လဿအ၀ဲသ့ဢ္တလူၯပိာ္ မၯထြဲအတဿ္ပတုာ္တဿ္
ခး မၯတဿ္အဿဢ္လီၯန့ဢ္လီၯ . ယိၯဒိဢ္ကီဿ္စဲဢ္အသုးမုဿ္ကလံၯစိး မ့ဿ္ယိၯဒိဢ္က
လုာ္ဒူဢ္ဖီဢ္စု က၀ဲၯတဖု ဖဲယိၯဒိဢ္ကီဿ္စဲဢ္အပူၯ ဒီးမၯတဿ္ပတုာ္တဿ္ခးဒီး ကီဿ္ပ
ယီၯပဒိဢ္ဖဲလဿ ၁၉၈၉ နံဢ္တဘ်ီ န့ဢ္လီၯ .
အ၀ဲသ့ဢ္တဿ္ပတုာ္တဿ္ခး ဟး၈ီၯကြံာ္ ၀ဲဒဢ္ဖဲလဿလါ မးရွး ၂၀၁၂ နံဢ္ဒီး ပယီၯ
သုးမၯတဿ္ထီဢ္ဒုးယိၯဒိဢ္ကီဿ္စဲဢ္အသုး မုဿ္လဿကလံၯစိးတကပၯန့ဢ္လီၯ.ဖဲန့ဢ္
ပွၯကမ်ဿဿ္ဖိသ့ဢ္တဖဢ္ဘဢ္ဃ့ဿ္အိဢ္ကဒု၀ဲ ဒီးကဲထီဢ္ပွၯလီဿ္အိဢ္ကမွံ အိဢ္၀ဲဒဢ္
အါန့ဿ္ အ ၈ၯ ၃ ၀ ၀၀၀ဃဢ္ဃဢ္ န့ဢ္လီၯ.လဿခံပယီၯပဒိဢ္သ့ဢ္တဖဢ္မၯကဒီး
တဿ္ပတုာ္ တဿ္ခးဒီးယိၯဒိဢ္အ ကီဿ္စဲဢ္သုးမုဿ္-ကလံၯစိး ဖဲလဿလါ ယနုၯအါ ရံၯ
၂၀၁၂ နံဢ္တဘ်ီန့ဢ္လီၯ.ဒ္လဲဢ္၈့ၯတဿ္ပတုာ္တဿ္ခးအံၯလဲၯအသးတ၈့ၯတဘဢ္
တ၈ဿဿ္တက်ဿၯ ဘဢ္ဒီးတဿ္ဒုး လဿယိၯဒိဢ္အ ကီဿ္စဲဢ္သုးမုဿ္ကလံၯစိးဒီးကီဿ္ပ
ယီၯအသုးမုဿ္အဘဿဢ္စဿၯကဲထီဢ္ခဲအံၯခဲအံၯန့ဢ္လီၯ .
လီၯ၀ဲဒဢ္ယိၯဒိဢ္သီခါဖႜဢ္တဖ်ဿဢ္လဿက်ိဖးဒိဢ္ဖဲယိၯဒိဢ္ကီဿ္စဲဢ္အခဿဢ္သးအပူၯ
ဒီးစံး၀ဲဒဢ္လဿကီဿ္ပယီၯအပဒိဢ္အံၯတပာ္ကဲ၀ဲဒဢ္တဿ္ဘူဢ္တဿ္ဘါဘဢ္အ၈့ဿ္န့ဢ္
လီၯ .ကီဿ္ပယီၯပဒိဢ္သ့ဢ္တဖဢ္အံၯအ ၀ဲသ့ဢ္မ့ဿ္ပွၯဘါသီခါသ့ဢ္တဖဢ္ အိဢ္အါ
ဒိဢ္မး လီၯ.ဘဢ္မနုာ္အဃိအ၀ဲသ့ဢ္ဘဢ္မၯတဿ္ဒ္အံၯန့ဢ္လဲဢ္? နၯနမ့မ့ဿ္ပွၯဘါ
သီခါ ဖိ ပွၯမၯဟး၈ီၯနတဿ္ဘူဢ္တဿ္ဘါအလီဿ္ဒ္အံၯနသးဖိ ကမၯအသးဒ္လဲဢ္?
ခီဖ်ိ ပယီၯသုးသ့ဢ္တဖဢ္ခးလီၯက်ိ ဖးဒိဢ္အဃိသီခါဖႜဢ္တဖ်ဿဢ္ဘဢ္ဟး ၈ီၯကြံာ္
၀ဲကလီကလီ ဒီးလဿအဘဿဢ္စဿၯပဢ္ဃုာ္ ပဢ္၈ီဿ္၀ဲဒီးပွၯကမ်ဿဿ္ဖိအဟံဢ္အဃီ
၇ဖ်ဿဢ္ ဒီးတကးဒံးဘဢ္သ၀ီဖိဘဢ္ဒိ စ့ဿ္ကီး၀ဲလဿက်ိခံအက့ ၄ ၈ၯ ဒီးသးပွဿ္ပိာ္
မုဢ္တ၈ၯသံခီ ဖ်ိလဿအတဿ္ဖုးသံပ်ီဿ္၈ီၯမ့တမ့ဿ္ကလၯဟး ဒီးသံ ၀ဲဒဢ္န့ဢ္လီၯ .
သ့စ့ဢ္န့ဢ္တမ့ဿ္ပွၯလဿအကဟုကယာ္ ၀ဲဒဢ္ဘူးဒးတဿ္ဘူဢ္တဿ္ဘါ နီဿ္နီဿ္ဘဢ္.
အ ၀ဲမ့ဿ္ကဟုကယာ ္၀ဲဒဢ္သဿပ်ဿၯန့ဢ္ဒီး ဘဢ္မနုာ္အ ဃိလဿဘဢ္ပ်ဲအသုးတ
ဖဢ္ခးလီၯက်ိ ဖးဒိဢ္လဿသီခါ ဖႜဢ္လဿယိၯဒိဢ္ကီဿ္စဲဢ္အ ပူၯန့ဢ္လဲဢ္ ? တကးဒံး
ဘဢ္ပယီၯသုးသ့ဢ္တဖဢ္ခးလီၯသီခါ ဖႜဢ္၀ံၯလဲၯနုာ္အိဢ္၀ဲဒဢ္လဿသီခါ ဖႜဢ္အပူၯ
ဒီးဟံးန့ဿ္ကြံာ္၀ဲဒဢ္တဿ္ဖိတဿ္လံၯလီၯ၈ာ္ဒ္အ ကီဿ္ခိဢ္သ့ စ့ဢ္လဲၯပွ့ၯပာ္ လီၯဃာ္
န့ဿ္အီၯအသိး န့ဢ္လီၯ .ခီဖ်ိ လဿတဿ္ကဲထီဢ္အသးဒ္အံၯအဃိဖဲသ၀ီတဖ်ဿဢ္အံၯ
အပူၯကမ်ဿဿ္ဒီးသီခါဃုာ္ဒီးဖံ၀ါသ့ဢ္တဖဢ္ဘဢ္ဆံဢ္ထီဢ္ကြံာ္ ၀ဲဒဢ္လဿလီဿ္က၀ီၯ
အံၯအပူၯန့ဢ္လီၯ.ပယီၯသုးသ့ဢ္တဖဢ္အတဿ္ဟဲထီဢ္ဒုး ၀ဲဒဢ္ယိၯဒိ္ဢ္ကီဿ္စဲဢ္သုး
မုဿ္- ကလံၯစိးအအံၯန့ဿ္မ့ဿ္တဿ္လဿအ၀ဲသ့ဢ္တလူၯပိာ္ မၯထြဲအတဿ္ပတုာ္တဿ္
ခး မၯတဿ္အဿဢ္လီၯန့ဢ္လီၯ . ယိၯဒိဢ္ကီဿ္စဲဢ္အသုးမုဿ္ကလံၯစိး မ့ဿ္ယိၯဒိဢ္က
လုာ္ဒူဢ္ဖီဢ္စု က၀ဲၯတဖု ဖဲယိၯဒိဢ္ကီဿ္စဲဢ္အပူၯ ဒီးမၯတဿ္ပတုာ္တဿ္ခးဒီး ကီဿ္ပ
ယီၯပဒိဢ္ဖဲလဿ ၁၉၈၉ နံဢ္တဘ်ီ န့ဢ္လီၯ .
အ၀ဲသ့ဢ္တဿ္ပတုာ္တဿ္ခး ဟး၈ီၯကြံာ္ ၀ဲဒဢ္ဖဲလဿလါ မးရွး ၂၀၁၂ နံဢ္ဒီး ပယီၯ
သုးမၯတဿ္ထီဢ္ဒုးယိၯဒိဢ္ကီဿ္စဲဢ္အသုး မုဿ္လဿကလံၯစိးတကပၯန့ဢ္လီၯ.ဖဲန့ဢ္
ပွၯကမ်ဿဿ္ဖိသ့ဢ္တဖဢ္ဘဢ္ဃ့ဿ္အိဢ္ကဒု၀ဲ ဒီးကဲထီဢ္ပွၯလီဿ္အိဢ္ကမွံ အိဢ္၀ဲဒဢ္
အါန့ဿ္ အ ၈ၯ ၃ ၀ ၀၀၀ဃဢ္ဃဢ္ န့ဢ္လီၯ.လဿခံပယီၯပဒိဢ္သ့ဢ္တဖဢ္မၯကဒီး
တဿ္ပတုာ္ တဿ္ခးဒီးယိၯဒိဢ္အ ကီဿ္စဲဢ္သုးမုဿ္-ကလံၯစိး ဖဲလဿလါ ယနုၯအါ ရံၯ
၂၀၁၂ နံဢ္တဘ်ီန့ဢ္လီၯ.ဒ္လဲဢ္၈့ၯတဿ္ပတုာ္တဿ္ခးအံၯလဲၯအသးတ၈့ၯတဘဢ္
တ၈ဿဿ္တက်ဿၯ ဘဢ္ဒီးတဿ္ဒုး လဿယိၯဒိဢ္အ ကီဿ္စဲဢ္သုးမုဿ္ကလံၯစိးဒီးကီဿ္ပ
ယီၯအသုးမုဿ္အဘဿဢ္စဿၯကဲထီဢ္ခဲအံၯခဲအံၯန့ဢ္လီၯ .
တဿ္ဆဿကတီဿ္ခဲအံၯကီဿ္ပယီၯပဒိဢ္သ့ဢ္တ ဖဢ္မ့ဿ္စံး၀ဲဒဢ္လဿတဿ္အိဢ္အသး
လဿထံကီဿ္အံၯအပူၯ၈့ၯထီဢ္တဿ္ဘံဢ္တဿ္ဘဿအိဢ္၀ဲဒဢ္ဘဢ္ဆဢ္ ပွၯခြဲးယာ္တဿ္
အိဢ္အသးလဿကလုာ္ဒူဢ္ဖိအဟီဢ္က၀ီၯပူၯတ၈့ၯထီ္ဢ္ဒံးဘဢ္လီၯ.ပယီၯသုးသ့ဢ္
တဖဢ္အိဢ္၀ဲဒဢ္ လဿသ၀ီအပူၯ၈ုာ္ န့ဿ္ဆူဢ္၀ဲသ ၀ီဖိသ့ဢ္တဖဢ္အ တဿ္ဖိတဿ္လံၯ
ဒီး မဿ၀ဲဒဢ္သ၀ီဖိ၀ံတဿ္ယိးတဿ္အိဢ္ဒံးဒဢ္တဿ္န့ဢ္လီၯ.ကီဿ္ပယီၯပဒိဢ္မ့ဿ္အဲဢ္ဒိး
သူဢ္ထီဢ္၀ဲအထံအကီဿ္တဿ္မုာ္တဿ္ခုဢ္နီဿ္နီဿ္န့ဢ္ကဘဢ္တဲသကိး၀ဲတဿ္ဒီးကလုာ္
ဒူဢ္ဖိခဲ လဿာ္ ဒီးကဘဢ္ပတုာ္ကြံာ္ ၀ဲတဿ္ထီဢ္ဒုး ကီဿ္စဲဢ္တဘ့ဢ္ဘဢ္တဘ့ဢ္န့ဢ္
လီၯ .
လဿထံကီဿ္အံၯအပူၯ၈့ၯထီဢ္တဿ္ဘံဢ္တဿ္ဘဿအိဢ္၀ဲဒဢ္ဘဢ္ဆဢ္ ပွၯခြဲးယာ္တဿ္
အိဢ္အသးလဿကလုာ္ဒူဢ္ဖိအဟီဢ္က၀ီၯပူၯတ၈့ၯထီ္ဢ္ဒံးဘဢ္လီၯ.ပယီၯသုးသ့ဢ္
တဖဢ္အိဢ္၀ဲဒဢ္ လဿသ၀ီအပူၯ၈ုာ္ န့ဿ္ဆူဢ္၀ဲသ ၀ီဖိသ့ဢ္တဖဢ္အ တဿ္ဖိတဿ္လံၯ
ဒီး မဿ၀ဲဒဢ္သ၀ီဖိ၀ံတဿ္ယိးတဿ္အိဢ္ဒံးဒဢ္တဿ္န့ဢ္လီၯ.ကီဿ္ပယီၯပဒိဢ္မ့ဿ္အဲဢ္ဒိး
သူဢ္ထီဢ္၀ဲအထံအကီဿ္တဿ္မုာ္တဿ္ခုဢ္နီဿ္နီဿ္န့ဢ္ကဘဢ္တဲသကိး၀ဲတဿ္ဒီးကလုာ္
ဒူဢ္ဖိခဲ လဿာ္ ဒီးကဘဢ္ပတုာ္ကြံာ္ ၀ဲတဿ္ထီဢ္ဒုး ကီဿ္စဲဢ္တဘ့ဢ္ဘဢ္တဘ့ဢ္န့ဢ္
လီၯ .